Voedselbos Emmeloord is een initiatief van Aeres MBO Emmeloord. De projectleiding is in handen
van Digni van den Dries en Enrico Sloot vanuit de Pioniers van de Toekomst. Het plan wordt
verder onder meer gedragen en uitgevoerd door een aantal imkers, afgezwaaide studenten van
Aeres en stichting Landschapsbeheer Flevoland. De scouting en de stichting huttenbouw, die
allebei in het gebied actief zijn dragen ook hun steentje bij. De aanleg, het onderhoud en de
organisatie van (met name educatieve) activiteiten gaat ruim 2 euroton kosten, plus de inzet van
3.900 vrijwilligersuren. Een belangrijk deel van de out-of-pocketkosten wordt gedekt door een
Leadersubsidie en cofinanciering door de gemeente met eenzelfde bedrag. Daarnaast door een
bijdrage van het IVN, sponsoring en crowdfunding.
Nu de financiering rond is, kan er worden gestart met de gefaseerde aanleg van het voedselbos ter
grootte van zes hectare in het Emmelerbos in Emmeloord. De locatie ligt naast en achter het IVN-
gebouw tussen de Sportlaan, Muntweg en Lemstervaart. “Ongeveer zo groot als twaalf
voetbalvelden”, zeggen de projectleiders om de omvang te duiden. “Dat is uniek en zeker voor een
voedselbos op kleigrond.” Het eerste jaar wordt krap één hectare omgevormd, de andere drie jaren
volgt de rest. “Dat is organisatorisch goed te behappen en we kunnen bij de aanleg van iedere
volgende fase de ervaringen uit de vorige gebruiken om het anders of beter te doen. Er is nog
weinig bekend over hoe een voedselbos gedijt op kleigrond. Bovendien ontstaat het voedselbos
hier vanuit een ander bos, dus is de hele aanleg ook een leerproces.”
Educatie
De eerste fase begint bij de Sportlaan en omvat het terrein en het gebouw van het IVN en de
huttenbouw en de bijenstal van imker Arend Netjes. “Dat verschaft meteen een basis voor
educatieve activiteiten die vanuit deze voorzieningen georganiseerd worden. Het IVN ontvangt hier
schoolkinderen, Aeres geeft er lessen middenin de natuur en natuureducatie is ook een onderdeel
van de huttenbouwweek.” De daaropvolgende jaren wordt er oostwaarts verder gewerkt.
“Voordelen daarvan zijn dat we voor de nieuwe beplanting optimaal gebruikmaken van het zonlicht.
De merendeels door essentaksterfte aangetaste bomen die in een volgende fase pas gerooid
worden, bieden daarnaast bescherming tegen de oostenwind.”
Voor de aanplant van het voedselbos, moet bestaand bos wijken. Maar dat is een reden temeer
waarom de betrokken organisaties spreken van ‘het juiste plan, voor de juiste plek, op het juiste
moment.’ De wens wordt namelijk niet alleen ingegeven door voedselbewustzijn en herstel van
biodiversiteit. Het is ook nog eens een ideale plek voor natuureducatie. En het is de juiste tijd,
omdat de huidige bomen vervangen moeten worden vanwege de essentaksterfte. “Voor de ruimte
die vrijkomt, kunnen de studenten van de opleiding Toegepaste Biologie van Aeres een
gedetailleerd beplantingsplan maken.”
Aan de andere kant is omvormen van bestaand bos naar voedselbos ook weer een uitdaging.
“Gezonde bomen blijven uiteraard staan, dus daar moet het voedselbos omheen gevormd worden.
Daarnaast is het een uitdaging om de bodemvormende processen die hier hebben
plaatsgevonden, zo weinig mogelijk te verstoren.” Onder de vlag van het IVN is afgelopen najaar
alvast een plantvak ingericht als permacultuur-experimenteertuin. Hier staan onder meer
kersenbomen, mispel, allerlei soorten bessen, bramen, frambozen, citroenmelisse en munt. Er
wordt nog een kruidlaag aangebracht en er worden wortelgewassen gezaaid. De kennis die
hiermee wordt opgedaan, is van nut bij de verdere aanleg van de eerste fase.
Sociale cohesie
Bij de aanleg van het plantvak waren onder meer bewoners van het asielzoekerscentrum
Luttelgeest betrokken. “Dat is een verrijking, want toen wij daarmee mee bezig waren, werd
meteen al duidelijk dat zij van veel planten veel meer kennis hebben dan wij.” Doelstelling is om
hen ook te betrekken bij de aanleg, het onderhoud en de oogst van het voedselbos. Daarnaast
worden er bewust mensen bij betrokken die in een sociaal isolement (dreigen te) verkeren. Verder
wordt er gewerkt met studenten en vrijwilligers, waaronder een vaste groep opgeleide vrijwilligers.
Op donderdagavond 7 maart wordt er om 19.30 uur een informatiebijeenkomst gehouden in het
IVN-gebouw. “Mensen kunnen zich daar vrijblijvend laten informeren over het voedselbos en wie
wil kan zich aanmelden als vrijwilliger.”